‘Gelukkig: er is hulp. Maar iedereen woont nog steeds in tenten, ze hebben geen water, ze hebben geen elektriciteit.’ Dat is de boodschap die we deze week kregen van een Nederlandse journalist, die door de bergen van Marokko reisde om een vervolgartikel te maken over de aardbeving die plaatsvond op 8 september.
De journalist had nog een ZEER BELANGRIJKE boodschap: het is veilig en oké om naar Marokko te reizen. En TOERISME IS ZEER WELKOM: vooral voor de mensen in de bergen die leven van de banen in de toeristische sector. Met een bezoek aan Marokko help je dus ook mee. Travel Magical Morocco zorgt er altijd voor dat juist lokale mensen een eerlijk inkomen krijgen als ze bij ons werken.
De journaliste is geïnterviewd voor de Belgische radio. Het interview is hier te beluisteren. Een transcriptie staat hieronder.
Help ons alstublieft
Interview van Annelies Bontjes op De Ochtend, Radio 1 Belgie, 3 december 2023
Het is intussen al bijna drie maanden geleden dat Marokko werd opgeschrikt door aardbevingen. Daarbij vielen bijna drieduizend doden en meer dan vijfduizend gewonden. Huizen en wegen werden vernield. Van sommige dorpen bleef er amper iets over. Maar hoe is het nu in Marokko zo’n drie maanden na die aardbeving?
Dat kunnen we vragen aan Annelies Bontjes. Goeiemorgen.
Hi, goedemorgen.
U bent journaliste voor het Nederlandse Trouw. U bent juist terug uit Marokko. U heeft de getroffen gebieden bezocht, waar bent u precies geweest?
Ja, dat klopt. Ik ben eerder, begin september geweest toen de aardbeving net gebeurd was en nu ben ik teruggegaan om te kijken hoe het is. En ben begonnen in de regio rondom Marrakech, in het Atlasgebergte en daarna ben ik verder naar het zuiden getrokken.
En wat valt daar nog te zien van die aardbeving?
Ja, heel veel als je de bergen inrijdt, hoe verder je komt, hoe meer tenten er al langs de kant van de weg staan.
En als je dan in die dorpen komt, dan eigenlijk zijn de meeste dorpen veranderd in tentenkampen. Mensen die wonen nu al gewoon twee maanden in een tent. En ja, dit zijn plekken waar mensen sowieso al heel weinig hadden. Sommige dorpen die hadden al geen stromend water of elektriciteit. Mensen die rondreden op ezels, dat is echt heel primitief nog.
En die zijn nu gewoon alles kwijt. Sommigen hebben wel familieleden die naar de grote steden zijn getrokken. En die daar dan bij in zijn gaan wonen. Dus dan heb je iemand die je in Casablanca woont, die ineens tien familieleden erbij krijgt. Maar eigenlijk veruit de meesten zijn gewoon gebleven in het dorp en wonen nu in de tent.
En daar moet je ook niet veel bij voorstellen dat ik heb zelfs van die (Cechua) pop up tentjes gezien van de Decathlon zeg maar.
Verder zijn het vaak gewoon plastic bouwwerkjes, weinig ruimte, dus ‘s nachts heel koud, overdag heel heet. Dus dat is heel moeilijk.
Dat is heel moeilijk, heel primitief.
Je hebt ook met die mensen gesproken. Wat zeggen die?
Ja, die hebben het heel moeilijk. Overal ligt stof. Dus ze hebben ook moeite om schoon te houden. Waar ze zich eigenlijk vooral het meest zorgen over maken is de winter en het regenseizoen wat er aankomt. Want ik ben er dus nu geweest.
Normaal begint het regenseizoen in november tot maart. Vanwege klimaatverandering was het nu nog heel warm. Maar ja, het kan elk moment daar gaan regenen en sneeuwen. En dan kunnen er modderstromen op gang komen. En de rotsblokken die toen van de berg zijn gerold, die kunnen dan verder gaan rollen en opnieuw voor een ramp zorgen.
Dus daar maken mensen zich ontzettend veel zorgen over.
Dat is heel begrijpelijk natuurlijk. Als je zoiets hebt meegemaakt. De Marokkaanse overheid hoe staat het daarmee; zijn die al bezig met de heropbouw? Of laat dat toch nog wat op zich wachten?
Ja, van heropbouw is toch eigenlijk wel weinig sprake. Dat komt door verschillende factoren. De Marokkaanse overheid heeft toegezegd dat mensen een financiële tegemoetkoming kunnen krijgen. Je hebt dan twee verschillende soorten.
De ene is voor als een gezin; het huis helemaal gesloopt gaat worden em opnieuw op gaat bouwen. En voor als een huis alleen hersteld gaat worden, dan krijg je dus iets minder geld.
Dus dat moet nu allemaal geïnventariseerd worden.
Wie heeft waar rechtop? Maar zoals ik al vertelde, die dorpen liggen heel ver in de Atlas, zijn moeilijk bereikbaar. Dus eerst moet iemand van de overheid langskomen om dat huis te gaan beoordelen en tot die tijd mogen mensen ook niks doen. Omdat ze dus wachten op die beoordeling.
Het is zoals met de verzekering hier bijvoorbeeld.
Precies ja, ja. Dat moet dus allemaal eerst beoordeeld worden en dan is nog een volgend probleem dat mensen daar soms helemaal geen bankrekening hebben praktisch. Dus hoe komen ze dan aan het geld? Dan is er ook te weinig personeel beschikbaar om daar naartoe te komen. Sommige dorpen hebben geen wegen, dus daar kun je niet met een bulldozer naartoe rijden om zo’n huis te slopen, dus dat is allemaal. Ja, dat duurt gewoon allemaal ontzettend lang.
En de internationale hulp?
Hoe zit het daarmee?
In het begin was die natuurlijk heel veel. En ik heb nog steeds wel internationale hulp gezien; Nederlandse, Spaanse en ook Belgische stichtingen. Ik ben bijvoorbeeld in een dorp geweest in de buurt van Amizmiz. Dat ligt een beetje ten zuiden van Marokko en daar was een Belgische stichting: Carama Soliderity heten zij, bezig met de scholen; het onderwijs daar herstellen.
Dus die hebben dan witte containers gedoneerd waar kinderen dan nu les in hebben. Zodat ze niet ook nog een leerafstand oplopen, in de moeilijke situatie waarin ze zitten. Ben ook in een ander dorp geweest waar Intickert, waar een Belgische stichting bezig was, met een beetje te bemiddelen tussen de bewoners en de overheid toch dat proces te versnellen.
Dus ja, het is wel minder, maar er is gelukkig wel wat.
Ook vanuit het buitenland. Als je nu eens gaat kijken, naar wat die de mensen daar nodig hebben. Welke hulp is het meest nodig?
Ja, ze moeten gewoon vooral nu door die winter geholpen worden. Dus dat zijn kachels, dekens, Ze proberen nu ook de tent te vervangen door meer containers daar dus te plaatsen.
Ik heb ook met een Italiaanse stichting gesproken die een soort bouwwerken, domes, wil gaan doneren. Dus eigenlijk is het vooral echt zorgen dat er niet door die winter nog meer gewonden of doden vallen door de kou. Maar eigenlijk heel veel van die dorpen daar kunnen mensen gewoon bijna niet meer wonen. Als je daar rondloopt en je kijkt naar boven dan zie je allemaal van die enorme stenen op de rand balanceren. Heel gevaarlijk, dat je denkt: Als die naar beneden komen, dat is een ramp. Dat vond ik wel heel heftig.
En als mensen dit nu gehoord hebben zeggen; ja wij zouden ons steentje willen bijdragen en ze zouden willen helpen; waar kunnen zij dan terecht?
Ja, vooral bij lokale stichtingen, denk ik. Die zijn er gelukkig wel echt veel.
Ik heb bijvoorbeeld ook toeristen gesproken die daar waren, die via een airbnb dan via een stichting gedoneerd hebben. In België heb je dus verschillende stichtingen die nog steeds helpen en eigenlijk wat ze ook vooral kunnen doen is; ja toerisme is gewoon een belangrijke bron van inkomsten in Marokko.
Dus ik ben ook in de grotere steden geweest en daar merk je niks van de aardbeving. Daar waren gelukkig ook veel toeristen. Maar ja, dat is ook echt heel belangrijk, zeker voor het Atlasgebergte. Daar heb je bijvoorbeeld ook veel mensen die er komen wandelen.
En daar vertellen die wandelgidsen ook van: Ja, wij willen gewoon dat de mensen blijven komen, want die zorgen voor ons voor inkomsten. Maar bijvoorbeeld ook de eigenaar van de ezel, die op de spullen omhoog tilt, die wordt daarvan betaald. En daar zijn ze gewoon heel afhankelijk van.
Dus mensen met toeristische plannen voor Marokko hoeven zich niet te laten afschrikken door die aardbeving?
Nee, absoluut niet nee en het is ook een prachtig land met ontzettend lieve mensen die heel gastvrij zijn. Nee dus je kunt er gerust naartoe op vakantie, maar hou in je achterhoofd dat er heel veel mensen daar in een moeilijke situatie zitten, dus dat je misschien daar toch iets aan kan doen.
Die boodschap is daar binnengekomen. Annelies Bontjes, journaliste voor de Nederlandse Trouw vanuit Marokko. Heel erg bedankt voor dit gesprek.
Ja, dank je wel.
Samenvatting:
Bijna drie maanden na de verwoestende aardbevingen in Marokko, waarbij duizenden slachtoffers vielen en dorpen verwoest werden, keerde ik terug om de nasleep te bekijken. In het Atlasgebergte zijn vele dorpen getransformeerd tot tentenkampen; kwetsbare gemeenschappen die al weinig hadden leven nu onder primitieve omstandigheden.
De zorg over het naderende regenseizoen is groot. Modderstromen kunnen nieuwe rampen veroorzaken. De Marokkaanse overheid heeft financiële steun beloofd, maar heropbouw stagneert door logistieke uitdagingen en bureaucratische vertraging.
Internationale hulporganisaties bieden nog steun, zoals scholing in containers om leerachterstanden te voorkomen. Met de winter voor de deur is er dringend behoefte aan kachels en warme kleding. Hoewel sommige gebieden onveilig blijven door losliggende rotsblokken, benadruk ik dat toerisme een essentiële bron van inkomsten blijft voor veel locals.
Voor wie wil helpen: lokale stichtingen spelen een sleutelrol bij hulpverlening. Toeristen worden aangemoedigd hun reisplannen niet te wijzigen; hun bezoek draagt bij aan het levensonderhoud van velen daar.
Annelies Bontjes rapporteert dit namens Nederlandse Trouw vanuit Marokko – dankbaar voor iedere vorm van ondersteuning. Want er is hulp. Maar iedereen woont nog steeds in tenten.